Honingbijen op natuurterreinen

Natuurbeschermers verschillen van mening over het plaatsen van honingbijen op de hei en andere natuurterreinen. De vraag is of de honingbij een concurrent van de wilde, solitaire bijen is gedurende de bloeiperiode of niet? Beide organisaties zijn terughoudend in het plaatsen van de bijenvolken in hun terreinen, vooral de meest kwestbare, waaronder ook heidevelden. De teruggang van insecten in de natuur is een grote zorg van beide organisaties en ook andere terreinbeheerders in ons land. De provinciale landschappen behoren daar ook toe.

 

Toelaatbaar aantal volken op heideterreinen?

EIS Kenniscentrum Insecten deed uitvoerig onderzoek naar concurrentie tussen honingbijen en solitaire soorten aanwezig op heideterreinen. Er is een rekenmethode ontwikkeld om een indicatie te geven hoeveel volken er op een terrein geplaatst kunnen worden.

In april 2021 publiceerde EIS het onderzoek in Nature Today.

 

Overleg met natuurbeschermers

De NBV heeft jaarlijks overleg met zowel Staatsbosbeheer als Natuurmonumentenbinnen over de ontwikkelingen rond het plaatsen van volken tijdens de bloei van de hei bij.

Staatsbosbeheer

De extreme droogte in 2018 heeft veel schade toegebracht. Het is de vraag of en hoe snel de heide weer zal herstellen.Staatsbosbeheer heeft het gewaardeerd dat de imkerij niet aanwezig was. Ze staat open voor overleg en uitwisseling van kennis. Hierin is ook een rol weggelegd voor de groep Ambassadeurs Biodiversiteit van de NBV. Staatsbosbeheer juicht dit initiatief toe.

Het komt er op neer dat grote clusters van bijenvolken op de hei niet gewenst is. Mogelijkheden kunnen per gebied per jaar verschillend zijn. Ga daarom vroegtijdig in overleg met de betreffende terreinbeheerder. Dat voorkomt onaangename verrassingen in augustus als de hei paars begint te kleuren.

Natuurmonumenten

Het beleid van Natuurmonumenten is in grote lijnen gelijk aan dat van Staatsbosbeheer.Het plaatsen van bijenvolken blijft mogelijk. Echter wel in goed overleg met de plaatselijke vertegenwoordigers. Kleine clusters van volken van beperkte omvang verdeeld over de terreinen verdienen absoluut de voorkeur. Het is zoeken naar een balans tussen de honingbijen en de overige van stuifmeel of nectar levende insecten. Voor kleine gebieden waar speciale, bedreigde insecten leven en waar concurrentie met honingbijen niet gewenst is, worden de volken geweerd.

Het beleid van Natuurmonumenten is geen grote concentraties bijenvolken op de heideterreinen toe te laten. De terreinbeheerders zijn voorzien van de landelijke regelgeving ‘Hoe te handelen bij plaatsing bijenvolken’. Beheerders passen de regel naar eigen inzicht toe.

 

Belangenbehartiging

De NBV blijft in gesprek met betrokken partijen om de belangen van de imkerij en de honingbij als een van de bijensoorten in ons land onder de aandacht te houden.  

Imkers, aangesloten bij de NBV, die toch ernstige tegenwerking ondervinden betreffende het plaatsen van bijenvolken wordt verzocht dit melden bij de vertegenwoordigers van de NBV Leender Kamerling en Bert Willigenburg, bereikbaar via secretariaat@bijenhouders.nl. Zij zullen overleg voeren met Natuurmonumenten of Staatsbosbeheer.

Honingbijen en solitaire bijen

Onderstaand artikeloverzicht biedt een handvat bij de meningsvorming over de controverse honingbijen en wilde, solitair levende bijen in natuurgebieden.

 

Bijen en balsemien: concurrentie tussen honingbijen en wilde bestuivers in de Biesbosch
Reemer, M., Klumpers, S., & Zeegers, T. 
EIS Kenniscentrum, 2021.
Diversiteit en concurrentie bij bijen 
Hayo H.W. Velthuis 
Entomologische Berichten 72 (1-2): 99-106 (2012) 
Effecten van honingbijen, Apis mellifera, op insecten in natuurterreinen 
Erik van der Spek 
Entomologische Berichten 72 (1-2): 103-111 (2012) 
Concurrentie tussen honingbijen en wilde bijen 
Adindah Visser & Bram Cornelissen
Bijenhouden (NBV) - driedelige serie jan., feb. en sept. (2011)
Zijn terreinbeheerders goede insectenbeheerders? 
Inleiders: Arie Koster (stadsecoloog), Erik van der Spek (Staatsbosbeheer), Ben Brugge (Universiteit van Amsterdam) 
Verslag veldwerkplaats algemeen, Texel (8 september 2010)
Honingbijen en wilde insecten samen in natuurterreinen 
Erik van der Spek 
VAKBLAD natuur, bos, landschap (juni 2010) 
To bee or not to bee 
Mogelijkheden voor het houden van bijenvolken in natuurgebieden: een inschatting
 
Tim Adriaens, Dries Laget 
Advies van het instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Vlaanderen (2008)
Wilde bijen in terreinen van Natuurmonumenten 
Menno Reemer, Theo Peeters, Theo Zeegers, Willem Ellis 
Stichting EIS (1999 )

Bron: alle artikelen zijn onder de genoemde titels vindbaar op websites

(geplaatst op 26-7-2012, herzien 6-8-2021)