Bijenwerk 2014 september/oktober
In deze uitgave van BIJENWERK aandacht voor o.a.:
- klimaatverandering schept ook kansen;
- wintervoorraden op peil brengen, hoeveel is genoeg?
- varroabestrijding, beter laat dan nooit!
- de geboorte van een nieuw bijenvolk;
- selecteer op sterkte en vitaliteit!
- moeren omwisselen in september;
Klimaatverandering schept kansen
De in juli voorkomende stortbuien werden door de weerdeskundigen verklaard als een gevolg van de klimaatverandering. Hier zullen we dus vaker mee te maken krijgen. Hogere temperaturen leiden tot meer waterdampopname in de atmosfeer, met als gevolg tropische plensbuien.
Om de wateroverlast in steden en dorpen te beperken wordt geadviseerd de vele betegelde tuinen te veranderen in bloementuinen en daken moeten veranderen in begroeide daken om het water langer vast houden. Ook worden er wadi's aangelegd om het water langer vast te houden. Onze bijenvolken zullen hier wel bij varen!
Voor de nectarproductie via de bloemen van planten is de combinatie van regen en hogere temperaturen een goede zaak. Als voorbereiding op de lopende heidedracht hebben we graag een natte periode, zodat de heide goed honingt. Het zal in september blijken, als de heide- en springbalsemien dracht ten einde loopt.
Over de zomerdracht van 2014 waren de meeste imkers zeer tevreden. Het weer heeft prima meegewerkt de afgelopen zomer.
Wintervoorraden op peil brengen
Alle imkers zijn druk in de weer om de voorraden van hun bijenvolken aan te vullen. Neem midden augustus de stand van zaken op in uw volken. Meestal zit er nog voldoende verzegeld voer in de kantramen. Zeker indien u direct na de afname van de zomerhoning in juli een flinke dosis suikerwateroplossing bijgevoerd hebt. Dit komt de ontwikkeling van het broednest zeker ten goede en houdt de sterkte van uw toekomstige wintervolken op peil.
Deze investering verdient u dubbel en dwars terug. Voor de inwintering heeft u namelijk sterke volken nodig, die voor de opbouw zorgen van sterke winterpopulaties.
- De benodigde wintervoorraden variëren naar gelang de grootte van uw volken. Een volk dat een broedkamer (spaarkast formaat) bezet heeft ca 14 kg wintervoer nodig en een groter volk dat twee van dergelijke broedkamers bezet heeft ca 20 kg wintervoer nodig.
- Om te bepalen hoeveel u moet bijvoeren, bepaalt u eerst de hoeveelheid aanwezig verzegeld voer. Een volledig verzegeld broedkamer raam weegt 2 kg. 1 vierkante dm verzegeld voer (twee kanten) weegt ca 370 gram.
- Treft u vier ramen volledig verzegelde honing aan in uw kast dan beschikt het volk over acht kilo wintervoer. Voor een volk op twee bakken moet er dus nog 12 kg (20-8) aan wintervoer aangevuld worden.
- Iedere kilo suiker opgelost in water resulteert na de verdamping van de overtollige hoeveelheid water in 1,2 kg wintervoer (er zit namelijk nog ca 20% water in). Om 12 kg extra wintervoer te krijgen lost u dus 10 kg geraffineerde suiker op. Gebruik geen ruwe suikers, hierin zitten nog te veel onverteerbare delen, die gedurende een lange winterzit voor problemen kunnen zorgen.
Natuurlijke imkers ervaren een betere opname door de bijen van de suikerwateroplossing door een mespuntje zout en wat kamilletheewater aan de suikerwateroplossing toe te voegen.
Overdaad schaadt
Overvoer uw bijen niet. De wintertros zit weliswaar tegen het voer in de raten aan, maar de tros zelf moet op en in de lege cellen en raten kunnen zitten. Een volk dient te beschikken over ca. 3 tot 5 handgrote vlakken lege cellen. Voer daarom niet te veel en neem de nog aanwezige voerreserves mee in de berekening van de suikergift.
Wees ook weer niet te zuinig. De volken verbruiken in maart en april grote hoeveelheden wintervoer voor het opbouwen van het broednest. Er is niets zo vervelend dan in maart met pakken suikerdeeg te moeten slepen om de bijenvolken in leven te houden.
Varroabestrijding
Heeft u de varroabestrijding inmiddels afgerond of zit u nog in de tweede behandeling?
Mocht u vanwege een vakantie of late dracht alsnog moeten behandelen, gebruik dan mierenzuur. Want deze behandeling is veel sneller afgerond dan Thymovar of Apiguard.
In de video wordt het gebruik van de Liebig dispenser op een klein volk, dat één broedkamer bezet, uit de doeken gedaan. http://youtu.be/FpgcZnFjoL8- Wilt u voorafgaande aan de varroabestrijding de mate van besmetting vast stellen, dan is de poedermethode een eenvoudige manier om de besmetting vast te stellen. Bekijk de video om te zien hoe dit in zijn werk gaat http://youtu.be/-ZQmm78nMnE
- Indien u de methode wilt nalezen, raadpleeg dan http://www.bienen-nw.ch/burch/puderzuckermethode.pdf
Om meer zekerheid te krijgen over de effectiviteit van uw uitgevoerde zomerbehandeling kunt u de natuurlijke mijtenval monitoren. Midden september telt u gedurende 3, 4 of 5 dagen de natuurlijke mijtenval. De gemiddelde mijtenval per dag moet onder de 6 mijten blijven.
Laat u echter niet in het ootje nemen! Oorwurmen en pissebedden bederven de uitslag van de mijtentelling.
De geboorte van een nieuw volk
De basis voor het komende jaar wordt in belangrijke mate nu al gelegd. Het wintervolk wordt in de periode van 1 augustus tot en met 30 oktober opgebouwd. Om het simpel te zeggen: bijen geboren in deze periode, die niet meer deel hoeven te nemen aan het voeren van de larven, behoeven hun eiwitreserves niet aan te spreken en gaan hiermee een lang leven tegemoet. Voor meer informatie kunt u de factsheet Vitale Bijenvolken op BijenkennisNET doornemen. http://bijenkennisnet.nl/system/files/documenten/boek/factsheet_ziekten_en_plagen_onder_bijen_vitale_bijenvolken.pdf
Bijen, die nog wel deelnemen aan het voeren van de larven zullen een kortstondig leven hebben en sterven voor de winter echt begint. Slechts een beperkt deel van de jonge bijen verkeert in de luxe positie van een schijnbaar werkeloos leventje. De omvang van de winterpopulatie varieert meestal van 8 tot 15.000 bijen, hetgeen aanzienlijk minder is dan een zomerpopulatie. De ondergrens van de grootte van een wintervolk heeft alles te maken met de warmtehuishouding en de buitentemperatuur.
Selecteer op sterkte en vitaliteit
Winter uitsluitend sterke en gezonde bijenvolken in. Wees vooral kritisch ten aanzien van de keuze welke volken u wilt inwinteren. Winter uitsluitend uw sterke volken in en verenig voor het inwinteren uw middelmatige en zwakke volken. Dit voorkomt teleurstellingen, bespaart geld aan wintervoer en schept goede kansen voor een succesvolle uitwintering.
- Laat opgezette zwermen of afleggers, die een zesramer goed bezetten, kunnen eveneens de winter goed doorstaan en als reservevolken dienen.
- Het lijkt natuurlijk 'schattig' om zwakke volkjes (en dan bedoel ik niet de laat opgezette en goed bezette 6-ramers) de winter door te helpen, maar vaak komen deze in de winter om of blijven in het volgende voorjaar probleemgevallen. In de volgende uitgave van Bijenwerk (1 november) zullen we u aandacht vragen om uw volken nogmaals te checken op sterkte.
- Wellicht is het verstandig om de in de periode augustus - oktober te sterk verzwakte volken alsnog te verenigen, zodat ze beter bestand zijn tegen de winterse bedreigingen.
- Om de controle van uw volken te vereenvoudigen kunt u folie of plexiglas gebruiken als dekplank. Hierdoor heeft u het hele jaar zicht op de voersituatie (verzegeld voer is goed te zien) en kunt u tevens te allen tijden de omvang van uw volken observeren.
Overjarige moeren vervangen?
September is bij uitstek de maand om moeren te wisselen. Bent u ongelukkig met de eigenschappen van uw moer of het volk of geeft u er de voorkeur aan om met jonge moeren de winter in te gaan, dan is september de maand om probleemloos uw moeren om te ruilen.
Hoe gaat zoiets in zijn werk?
- U stopt de nieuwe, liefst een gemerkte en geknipte moer in een kluisje en sluit de kant van het plastic clipje af met een 0,5 cm dikke laag suikerdeeg.
- Vervolgens zoekt u de bestaande moer in uw volk op en haalt deze uit het volk. Daarna hangt u het kluisje met de jonge moer, waarbij u voorzichtig het clipje verwijderd hebt, tussen twee broedkamerramen met broed (in het midden). Door het direct inbrengen van de nieuwe leggende moer voelt het volk zich niet tijdelijk moerloos en na een week zal blijken, dat de nieuwe moer keurig aan de leg is.
- Aangezien de moer gemerkt is, kunt u de controle achterwege laten en ziet u de nieuwe moer weer in het volgende voorjaar. Invoeren van leggende moeren in september verloopt nagenoeg altijd succesvol.
- Merken geeft u de zekerheid dat u de juiste moer in het volk hebt zitten. Moeren worden vaker gewisseld dan menig imker denkt. Het knippen voorkomt menig verlies aan zwermen en soms overlast voor andere imkers, die erbij gehaald worden om de zwerm te moeten schappen.
