Waarom de moer merken en knippen?
Het merken van de moer heeft tot doel haar makkelijker te kunnen vinden wanneer je in mei een kunstzwerm wilt gaan maken. Het knippen van de moer heeft ook tot doel haar vliegvaardigheid te beperken, waardoor, wanneer er onverwachts toch een zwerm afkomt, de bijen weer terugkeren naar de eigen kast, omdat de moer - soms met een handje bijen - in het gras voor de kast belandt.
Met gemerkte moeren kun je (stille) moerwisselingen onderkennen, het gebeurt vaker dan je denkt.
Wanneer merken en knippen?
In het prille voorjaar is de bezetting in een volk op zijn kleinst. In maart en april worden de oude winterbijen vervangen door een nieuwe generatie voorjaarsbijen, dus is de kans het grootst dat je de moer in het kleinere volk makkelijker kunt vinden. In mei en juni wordt dit met de steeds groter wordende volken moeilijker zeker voor de beginnende imker. Probeer de moer dus te vinden bij mooi weer tijdens de eerste of de tweede voorjaarscontrole. Koninginnentelers merken de jonge moeren vaak direct na de geboorte. Knippen doe je uiteraard na de paring, dus in het voorjaar.
Waarmee merk je?
Dat kan met genummerde plaatjes (speciaal voor telers), daarbij moet je eerst lijm aanbrengen (Pattex Gold Gel). Maar speciale markeerstiften werken ook goed. Vaak slijten de kleuren wel snel. Daarom gebruiken sommige imkers nagellak of autolak. Het geboortejaar bepaalt de kleur van de lak, maar dit is natuurlijk geen verplichting.
Waar vind je de moer?
De moer houdt zich in negen van de tien gevallen op in de bovenste broedkamer, domweg omdat daar meestal het broednest zit. Maar ook later in het jaar wanneer het broednest soms uit twee bakken bestaat, is de kans zeer aanzienlijk dat ze bovenin rond loopt. Het meeste broed zit toch meestal daar.
De moer zit in de regel aan de donkere kant van het raam. Dus op de kant waarop geen licht valt wanneer het raam nog in de kast hangt. Kijk daar vooral, eerst langs de randen aan de onderkant, want door de lichtval probeert ze vaak weer terug te lopen naar de andere kant van het raam.
Hoe merk en knip je de moer?
Het merken en knippen doe ik vrij uit de hand, daarmee ben je het snelste klaar. Het draaien van een moer in een merkkluisje om haar goed te positioneren is een stresvol klusje zowel voor imker als voor de moer. Dus kun je haar makkelijker met duim en wijsvinger via het harde borststuk fixeren op de raat en vervolgens eerst knippen en dan merken. Let op de looprichting bij het fixeren in de volgende video, dat vergemakkelijkt het merken en knippen. In de regel begin ik met knippen - toevallig in deze video niet - want na het knippen kan ze niet meer wegvliegen. Iets dat iedereen helaas wel eens meemaakt. Gelukkig komt ze vaak weer terug in haar eigen kast, zeker als ze van daaruit haar paringsvlucht gemaakt heeft.
Hoe leer je het merken en knippen?
Oefenen baart kunst en kinderen. Praktiseer het merken en knippen vooral op darren. Ze kunnen je niet steken en zijn uitermate geschikte oefenobjecten. Knippen kun je net doen alsof. Maar merken gaat gemakkelijk. Je krijgt dan ook een goed gevoel waar je de dar bij het borststuk kunt vastzetten. Dat vastzetten van de moer en dar doe je dus terwijl ze loopt op de raat. Leg de raat gewoon horizontaal vlak op de toplatten van je kast en hou ondertussen goed de moer in de gaten.
Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt
