15-09-2024

Het voer en het broednest medio september

Het voer en het broednest medio september

Op de foto het resultaat na het vervangen van de houten dekplank gisteren door het doorzichtige plexiglas. Bij het eenbaksimkeren blijft in herfst en winter het zicht op de wintertros mogelijk. Je kunt de sterkte als afgeleide van de bijengezondheid goed monitoren. 

Bijenvolken beginnen zich bij 16 tot 18 graden buitentemperatuur terug te trekken van de buitenste raten naar het centrum van de kast. Meestal is de kern van het resterende broednest het centrum. Het broednestje bevindt zich in de omgeving van de voorkant van de kast. 

In de volgende video zie je dat er drie ramen gesloten broed aanwezig zijn. Die zijn nog goed voor 10 tot 15.000 langlevende winterbijen, mits ze zich niet in het actieve bijenleven behoeven te storten. Een plotseling in bloei komend zwarte mosterd akker in combinatie met  aanhoudend warm nazomerweer kan de moer weer activeren door binnenkomende nectar en stuifmeel en het broednest opnieuw vergroten. Dankzij de aanwezige wintervoorraden maakt ze echter weinig kans op uitbeiding van het broednest. Langlevend worden de jonge bijen op voorwaarde dat ze niet geparasiteerd zijn in het popstadium door varroamijten.

 

Opvallend tijdens de controle is de plaats van het broednest op de raamposities 2,3 en 4. Die zijkant is de kant van de middagzon. Ook in het voorjaar zie ik vaak dat de bijen het broednest positioneren aan de warme zonkant van de bijenkast. 

Aangezien de langlevende winterbijen hun toestand te danken hebben aan het feit dat ze feitelijk huisbij blijven, hebben ze niets te duchten van wespen en hoornaars. De wachtbijen zullen het vlieggat verdedigen tegen binnendringers. De vliegbijen, die hun laatste weken slijten met het verzamelen van klimopnectar en -stuifmeel vormen soms een lekker maaltje voor de Aziatische en Europese hoornaars. Dat is natuur, ieder insect en iedere vogel heeft zijn eigen plaats in het geheel. Het is alom eten en gegeten worden. 

Mocht je een koninginnenprobleem hebben, dan is de harmonie weg in het volk en laten bijen diverse taken uit hun poten vallen, zoals de verdediging van de vliegopening. Dergelijke volken, vaak al verzwakt vanwege het probleem met de moer, vallen ten prooi aan andere predatoren. De wasmotlarf verzorgt daarna de finale schoonmaak van de raten en de cyclus kan komend jaar met een intrekkende zwerm weer opnieuw beginnen. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Danny

    15-09-2024 om 13:48

    Dag Ben,

    Ik heb één volk dat zichzelf niet inwintert, wil zeggen dat het geen suikerwater ophaalt ( kantramen bevat geen druppel suikerwater ). Gestimuleerd door wat honing op te lossen maar geen resultaat. Wat is de oorzaak? Feiten zijn dat de varroadruk best hoog is ( herbesmetting momenteel aan het behandelen ), het volk aan het inkrimpen is doch nog altijd 4 broedramen aanwezig zijn ( 11-ramer )
    Danny

    Ha Danny, tijdens de varroabehandeling wordt er soms ook slecht voer opgenomen, maar hier lijkt toch de varroa/vitale besmetting de grootste oorzaak te zijn. Het hoeveelheid broed komt mogelijk door compensatiegedrag van de moer/het volk vanwege de ontstane krimp. Het volk zit mogelijk in een neerwaartse spiraal. Groet, Ben

  • Thomas

    15-09-2024 om 14:27

    Dag Ben
    Kan je de houten dekplaat behouden zodat je in de winter makkelijker kan bijvoederen ?
    Als er niet genoeg voer is, kan je dan nu al een voerbak met suikerdeeg bijvoegen, of is het beter om hiermee te wachten tot de winter ?
    Heeft het zin om de bodemlade extra te isoleren, vb. met een dunne laag isomo ?Vriendelijke groet
    Tom

    Dag Tom, schrijf je svp in voor een basiscursus in je omgeving, die beginnen vaak al in november of december. Vervolgens je vraag: volken moeten in augustus/september ongeveer 14 kilo wintervoer opbouwen. Daarvoor moet je 12 kilo kristalsuiker inkopen en oplossen in water. Daarmee hebben ze voldoende voer tot het voorjaar. In de winter kun je namelijk nagenoeg niet voeren vanwege de kou. De bijen zitten vaak op de wintertros en kunnen niet bij het voer komen. Heb je nog niet gevoerd, begin dan morgen en voer ze die 14 kilo in de komende week of 2 weken. Groet, Ben

  • Jelle de Visser

    15-09-2024 om 20:06

    Ben, ik heb een aanpalende vraag. Ik heb een volk dat zeer zwak is. 4 ramen bijen, wel veel voer. Daarnaast staat een volk met 8 ramen bijen en minder voer, krap voldoende voor de winter. ik wil die volken verenigen. Ik heb twee vragen: welke methode gebruik ik; Ik zag je een paar weken geleden raten overhangen in één kast broednest netjes bij elkaar, daar stuifmeel tegenaan en dan voer. De andere methode is de krantenmethode. twee kasten op elkaar krant er tussen die je met suikerwater besprenkelt en gaatjes in prikt. Welke methode is in mij geval het beste en wanneer doe ik dat bij voorkeur? Wordt het met die kranetn niet een rommel in de kast? Wanneer breng ik het volk in de laatste methode terug naar één bak?

    Dag Jelle, je kunt de twee bakken waarin de volken zitten zo op elkaar zetten. Wil je één vel krantenpapier er tussen leggen met inkepingen van de kastbeitel, prima. Gebruik geen suikerwater hierbij. De bijen ruimen de krant grotendeels zelf op. Na een week kun je de beide volken terugbrengen tot één broedkamer. Je kunt het ook direct doen. Kies jij maar welke methode je prettiger vindt, persoonlijk zou ik het in één stap doen. Is minder werk. Groet, Ben

  • Cees

    16-09-2024 om 08:32

    Goedemorgen Ben, ik heb twee weken geleden al mijn volken gecontroleerd op voer voorraad aan de hand van de hoeveelheid die er op dat moment 't in zat heb ik bijgevoerd tot 13 a 14 kilo.

    De bijen vliegen op dit ogenblik nog behoorlijk veel vind ik of er daadwerkelijk wat binnenkomt is maar de vraag....

    Maar wat adviseer jij mij, om de volken nog een keer te inspecteren op voer voorraad of kan ik er gewoon van uitgaan dat een volk waar 2 a 3 weken geleden ruim 8 kilo voer in zat en die ik de afgelopen weken nog 5 kilo suiker vermengd met 2.5 liter water = dacht ik 6 kg voer, heb gegeven nu gewoon voldoende voer hebben. Zeker dat ze waarschijnlijk de laatste weken misschien nog wel wat bij hebben gehaald.

    Mijn voorkeur is eigenlijk om de dekplanken er af te halen en het plexiglas er op leggen zonder ze nog een keer openhalen.

    Dag Cees, ik zou ze ook niet meer open maken, behalve dan om de dakplaten om te ruilen. Ze hebben voldoende voer gekregen, dus kun je niets meer doen dan de volken volgen via het plexiglas. Denk aan goede isolatie op het plexiglas ter voorkoming van condensatievocht. Groet, Ben

  • Martin

    16-09-2024 om 09:23

    Goedemorgen Ben
    Als ik na het verenigen van 2 volken de kast weer op 1 bk wil zetten wat doe ik dan met de ramen uit de af te halen bk? Deze zit in mijn geval nog vol met heel veel stuifmeel en onverzegeld voer.de onderste bk zit ook vol dus ramen wisselen heeft geen zin.
    Mijn andere volken hebben ook geen lege ruimte om de ramen om te wisselen,wat kan ik nu met deze ramen? hier bij ons in de polder word ook nog genoeg gehaald op o.a de groenbemesting dus voer gebrek is hier niet.

    Dag Martin, het enige dat je nu kunt doen, is zorgen dat de ramen met broed aaneengesloten in het midden van de bovenste bk komen te hangen. Daarnaast verzegeld voer en onderin de resterende ramen. Het terugbrengen naar 1 bk moet wachten tot eind februari.
    Je loopt wel kans dat een deel van het open voer - er komt deze week nog steeds verse nectar binnen - zal gaan gisten komende winter. Maar dat gebeurt dan in de onderbak die eind februari weer weggenomen wordt. Dan kun je zien wat nog herbruikbaar is voor afleggers en dergelijke. Misschien valt de gisting mee, maar een plotselinge koude inval zorgt ervoor dat de bijen niet meer kunnen indampen. Groet, Ben

  • ruud

    16-09-2024 om 10:11

    Dag Ben, ik imker op één kast BK spaarkast. Door de veelheid aan honing laat ik de HK bovenop staan, zonder rooster. Kan dus helaas het broednest niet zien. Is het misschien beter om de volle HK onderop te zetten zodat ze het zelf wel naar boven brengen en regelen en in Feb weghalen!

    Dag Ruud, laat de hk maar boven staan, want het verhuizen van honing van beneden naar boven doen ze niet. Ze zouden er alleen van eten de komende weken, maar komen daarna als het gaat vriezen in de problemen. Het staat goed zo! Groet, Ben

  • Gino

    16-09-2024 om 10:27

    Dag Ben, heb volk met moer, die darrenbroedig is. Daar zitten nog redelijk veel bijen in de kast. Geen werksterbroed meer. Heeft het zin om daar nu nog F1 koningin op te zetten. Of gaat dit niet lukken en is volk verloren.

    Ha Gino, mits er voldoende bijen in de kast zitten, overleven ze meestal wel. Je kunt de oude moer prima vervangen door een leggende F1. Het beste is gewoon verenigen. Groet, Ben

  • Cees

    16-09-2024 om 10:45

    Dank Ben, 3 cm dikke isoplaat heb ik vanmorgen in het dak geplaatst.

    Nog 1 korte vraag, waarom haal jij de dakplaat weg en leg je deze niet gewoon op het plexiglas, heeft dit een reden?

    Ha Cees, dat plaatje multiplex van 8 mm isoleert voor geen meter. Dus weg ermee en het isolatie schuim direct op het plexiglas. Groet, Ben

  • Peter

    16-09-2024 om 19:36

    Dag Ben

    Mij is op de bijen cursus geleerd om het broednest niet in het midden maar juist aan een kant te houden met slechts 1 raam voer en eventueel een eindblok ter isolatie. De rest van de voerramen aan de andere kant. Dit zou voorkomen dat de wintertros los raakt van het voer. Wat is jou mening hierover?

    Dag Peter, ik controleer mijn volken na het inwinteren nooit meer. De bijen weten zelf wel het beste waar ze de honing/wintervoer opslaan. In het NBV lesboek of andere imkerboeken vind je echt niet het advies om het broednest naar één kant te verplaatsen. Groet, Ben

  • Jurn

    17-09-2024 om 08:31

    Hoi Ben, dank je voor je leerzame blogs! Ik zie inderdaad dat er nog veel stuifmeel wordt binnengebracht, klimop, herfts-anemonen, herfst-aster. de laatste zonnebloemen en de zevenzonenboom staan volop te bloeien. Als in de middag de zon op de kast zie ook veel zich oriënterende bijen (kop naar de kast gekeerd, zigzaggend voor de kast vliegend). Ik vraag me af of dit toch nieuwe vliegbijen zijn of misschien huisbijen die een reinigingsvlucht maken? Is dat onderscheid te maken aan de hand van de vliegbeweging van de bijen?

    Ha Jurn, in ieder geval mij onbekend. Nieuwe vliegbijen blijven niet voor de kast zigzaggen, die gaan halen en worden daarmee kortlevende bijen. Huisbijen blijven wel in de directe buurt van de kast. Groet, Ben

  • André

    17-09-2024 om 09:03

    Hallo Ben, ik wil graag 2 volkjes verenigen die nu zo'n 15m uit elkaar staan. Wat is slim in deze situatie?

    vriendelijke groet,
    André

    Ha Andre, je blijft altijd last houden van terugvliegende haalbijen. Dus verplaats de kast met de minste vliegactiviteiten en laat een lege kast op de oude plek met daarin 1 uitgebouwde raat achter. Dan kun je in de avond dat raam weer afslaan op de nieuwe kast. Wellicht wordt het dan na een paar dagen vanzelf minder. Ik hoor het graag van je. Groet, Ben

  • mark

    17-09-2024 om 14:20

    Hoi Ben, ik zag jou opmerking "Je loopt wel kans dat een deel van het open voer - er komt deze week nog steeds verse nectar binnen - zal gaan gisten komende winter. Maar dat gebeurt dan in de onderbak die eind februari weer weggenomen wordt. Dan kun je zien wat nog herbruikbaar is voor afleggers en dergelijke". Wat doe je in geval van gisting? Ik maak ze nl niet meer open voor april. Kan dat gisten kwaad voor de bijen?? Dank en groet

    Ha Mark, normaal heb je bij tijdig voeren geen last van gisting, maar de vraag werd gesteld door iemand die twee volken met veel open voer verenigd had. Dus meer open voer dan het samengevoegde volk waarschijnlijk de komende weken gaat gebruiken. Groet, Ben

  • Hero

    18-09-2024 om 13:39

    Hoi Ben, zeg ik liet je weten dat 1 volk zijn voer niet wilde opnemen, gisteren lag de 1 jarige moer dood op de vliegplank, tussen haakjes het was het volk dat me dit jaar de grootse honingoogst gaf ,maar de andere volken voelen dit ,had er een voerbak op staan maar ze werd kompleet leeg geroofd door 1 volk, het vreemde is ook dat vaak maar 1 volk op de stand de andere beroofd, De bijen weten dat als een volk geen overwinterkansen heeft laat ons dat volk dan beroven, deze diertjes zijn ongelooflijk daarin, Eens zei een oude imker tegen mij, bijen lijken op mensen, tja ze leven net als wij in een groote groep en de wet van de sterken geld, Vind ook dat ze nu op dit moment maar weinig stuifmeel halen, jaren geleden toen ik ze invoerde kwamen ze met bakken stuifmeel thuis, maar tegenwoordig? waarom dat verschil , ben bang dat ze te weinig stuifmeel halen om een goed winternest op te bouwen. Groet Hero.

    Ha Hero, het fourageren van bijenvolken wordt gestimuleerd door de speurbijen. Speurbijen zoeken naar alle mogelijkheden, die honing kunnen bieden. Ze maken geen onderscheid in herkomst. Een geslingerd raam dat buiten staat of een bloeiende kersenboom of een bijenkast met honingopslag met vrije toegang is voor de bijen hetzelfde. De volken met de hoogste speurzin vinden de honingbron en zullen de honing/nectar ophalen via de haalbijen.
    Bijenvolken met een koninginnenprobleem vallen vrij vaak ten prooi aan honingverzamelende bijenvolken omdat ze hun vliegopening niet meer verdedigen. Feitelijk is dit geen roverij, maar haaldrift en ligt de schuld bij het moerloze volk en niet bij het halende volk. Die doen gewoon wat ze gewend zijn. Hun speurbijen zijn blijkbaar van betere kwaliteit dan de speurbijen van andere volken. Volken met een koninginnenprobleem laten allerlei taken uit het handen vallen, zoals bewaking, maar ook voedsel verzamelen.
    Houd in de gaten dat de grootste halers de sterkste volken waren, die vaak ook de meeste mijten hebben en daardoor een grote kans maken in de winter ten onder te gaan.

    Ik zie dat het stuifmeel verzamelen zich vooral nu concentreert op de vroege ochtend. In de volken zie ik ook dat de hoeveelheid open broed zeer klein is, waardoor de directe stimulans om stuifmeel te verzamelen kleiner wordt. Gelukkig is medio september zeker al 60% tot 70% van de winterbijen gevormd, mits het broed niet zwaar belast was met varroamijten. In het prille voorjaar vormen de bijen zelf een reservoir van eiwitten in de vorm van hun eiwitvetlichaam dat dient als bron voor het produceren van voedersap voor de larven. Groet, Ben

  • Eddy

    18-09-2024 om 15:26

    Goedemiddag Ben, in 1 van je andere blogs heb je een tijdje geleden weleens aangegeven waar je in Duitsland je bijenwas kan laten omsmelten naar kunstraat....ik kan de des betreffende blog niet meer vinden:(. Zou je de gegevens nog een keer willen geven van dat bedrijf?

    Andere jaren deed ik het bij een bedrijf nabij brabant/Limburg maar die zijn er mee gestopt.

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.