Blog categorieën

29-08-2025

Honingkamer wel/niet en boven/onder in de winter

Blogvolgster Elza vraagt zich af wat nut en noodzaak is van het gebruik van honingkamers met reservevoer in de winter en waar je dan de hk moet plaatsen. Aangezien deze vraag heel vaak gesteld wordt, zal ik mijn overwegingen nog eens op een rijtje zetten. 

Van nature zullen de bijen hun reservevoedsel in de omgeving van het broednest opslaan. Indien er ruimte  (cellen) vrij zijn dan slaan ze de gerijpte honing/wintervoer op links en rechts naast het broednest, achter het broednest en  boven het broednest. In het voorjaar is het broednest nog klein. Werk je met een tweede broedkamer, die je in het voorjaar bovenop zet, dan wordt die direct gevuld met broed en honing. Naar mijn menig kun je dus de tweede broedkamer beter onder plaatsen of nog liever en eenvoudiger eenbaks werken met slechts één broedkamer simplex of dadant.  

Op de foto zie je dat ze bij plaatsgebrek zelfs natuurraat bouwen tussen toplatten en folie om de honing op te kunnen slaan. 

Werk je eenbaks (spaar- of dadantkast) dan slaan de bijen de honing vrij snel op in de bovenop geplaatste honingkamer/zolder. Het broednest dijt namelijk snel uit en vult nagenoeg bij goede koninginnen de hele broedkamer. Bij minder productieve koninginnen wordt er veel honing opgeslagen in de broedkamer. Het is zaak steeds ruimte te geven in de vorm van volgende hk's bovenop. 

In de nazomer gaat het broednest weer krimpen en ontstaat er eind augustus/september weer voldoende ruimte voor de opslag van 14 kilo wintervoer in één spaarkast broedkamer en 18 tot 22 kilo in een dadantkastbroedkamer of dubbele spaarkast bk's. Het broednest blijft in de nazomer en herfst aan de voorkant achter de vliegopening gepositioneerd en krimpt als een langzaam leeglopende ballon. Je hebt de komende herfst/winter voldoende aan deze broedkamer zonder honingkamer. 

Nu komt de vraag: wat nu als ik een volle hk met zomerhoning bewaard heb met als bestemming wintervoer? Nou die is natuurlijk uitstekend geschikt als wintervoer. Dus plaats deze hk na afloop van de zomerbehandeling terug op de bk en wel zonder moerrooster. Bovenop want daar hoort het ook van nature  thuis. Tijdens de zomerbehandeling van de varroamijten mag er geen honingkamer op het volk staan, want dat levert contaminatie op van de honing en/of bijenwas. Laat je die hk wel staan, dan moet je deze in het voorjaar wegnemen en alsnog onder plaatsen om alle honing eruit te krijgen. Daarna is deze weer leeg inzetbaar als hk bovenop. 

Nu een andere vraag: Ik heb nog een hk met onrijpe gedeeltelijk gevulde honing. Dus geen 10 volle verzegelde ramen maar restanten, die je niet meer wilt slingeren. Je moet dus nog bijvoeren met kristal- of invertsuiker en je wil uiteraard geen suiker in die hk krijgen. Omdat de bijen je gevoerde suikerwater boven opslaan, plaats je dus deze deels gevulde hk onder de bk. Het gevoerde suikerwater komt nu bovenin de bk te zitten en niet in de onder geplaatse hk. De bijen spreken de honing/nectar in de onder geplaatste hk de komende weken aan en in oktober is deze hk in de meeste gevallen al leeg. Ik zou deze hk gewoon tot eind februari laten staan, mits het volk sterk is, want deze hk is voor middelmatig bezette volken slecht te verdedigen tegen wespen en hoornaars.

Voordeel hiervan is dat je in herfst en winter zicht houdt op de wintertros in de broedkamer door het folie/ plexiglas. Bij een volle hk bovenop verdwijnen de bijen met de wintertros onder de voerkoepel. Daar is niets mis mee, maar je kunt ze dan niet meer zien. 

De techniek van het onderplaatsen van de hk kun je ook toepassen met hk-ramen waarin nog veel stuifmeel zit. Ben je klein behuist dan kun je de hk's altijd leeg onderop bewaren. Bij mij staan ze gewoon geslingerd en dus nog eningszins nat van de honing gestapeld in de schuur met op iedere hk 4 a 5 verse walnotenbladeren om de wasmot op afstand te houden. Wist je dat ze deze natte ramen in het voorjaar als een speer weer bezetten, schoonpoetsen en repareren?

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent bijenteelt

 

Deel dit bericht

« terug naar overzicht

Reacties

  • André

    29-08-2025 om 10:11

    Duidelijk bericht Ben! Misschien nog ten overvloede vermelden dat je honingkamers gewoon gestapeld opgeslagen kunnen worden en om wasmot tegen te gaan enkele takjes met walnoodbladeren ertussen.

    Dat werkt bij mij al jaren super, nog nooit een raam door wasmotlarven aangevroten!

    Andre, bedankt voor de schrijftip. Direct toegevoegd. Groet, Ben

  • nathalie

    29-08-2025 om 11:39

    Hoi Ben, Ik lees dat je de HK niet na slingeren laat leeg halen, maar in voorjaar. Waarom deze volgorde?

    Hey Nathalie, ik zeg inderdaad dat ik de geslingerde ramen nat opsla in de schuur en ze in maart weer op de volken zet.
    Waarom zou ik ze in de nazomer er weer opzetten? Dat is extra werk en geeft mega veel reuring en roverij. Groet, Ben

  • Mark

    29-08-2025 om 12:48

    Hoi Ben,

    Ik heb mijn honingkamers al onder de broedkamers gezet.
    Ik ga beginnen met de oxaalzuur (3% oplossing) behandeling. En lees tegenstrijdende berichten over of ik deze er gewoon kan laten staan en zodra deze leeg is, er weer bovenop kan plaatsen voor de honing. Of is dit gevaarlijk als menselijke consumptie?

    Indien dit niet kan, en er zit broed in de honingkamers, dan zit er zeker niks anders op dan niet meer gebruiken voor consumptie?

    Alvast bedankt!

    Groetjes, Mark

    Ha Mark, die hk's kun je rustig onder plaatsen en vervolgens de behandeling uitvoeren. Er komt nu geen broed meer in de onderste hk. Het broednest krimpt in deze periode.
    Een leeggeslingerde hk onder wordt niet aantoonbaar belast met bestrijdingsmiddelen en kan volgend voorjaar weer ingezet worden als honingkamer.

    Wellicht wil je nog wel toelichten hoe en wanneer je de 3% oxaalzuur behandeling toepast? Is dit jouw eerste zomerbehandeling? Groet, Ben

  • Willem

    29-08-2025 om 16:53

    Hoi Ben!

    Ik merk doordat mijn kasten nog op volle vliegopening staan en er dus ook veel wachter bijen staan er vaak eentje wordt meegepakt door de hoornaars die hier nu sinds twee maanden ook zitten helaas. Ik merk dat de activiteit van de bijen afneemt, ik weet niet of dit is doordat het aantal bijen nu afneemt of omdat de hoornaars bijen opeten. Wanneer zou je adviseren de vliegopening te verkleinen? Ik heb in elke kast zo'n draaibalkje zitten.

    Alvast bedankt!

    Groetjes, Willem

    Hey Willem, nu de dagtemperatuur een beetje wegzakt naar herfstwaarden kun je de vliegopening wel verkleinen naar 6 cm breedte en 6 mm hoogte. De bijenaktiviteit neemt af vanwege bewolking en gebrek aan echte dracht. De voorraadschuren zitten ook al aardig gevuld. Groet, Ben

  • Micha Griffioen

    29-08-2025 om 21:14

    Twee vragen over het eenbaksimkeren:
    1. Hoe kan ik in het voorjaar de raten vernieuwen als de broedbak goed bezet is?
    2. Als de broedbak helemaal vol zit met broed, hoe kan ik ze dan het beste voeren? Met toch maar een extra kamer bovenop?

    Ha Micha,
    Eind maart zijn niet alle bk-ramen vol met broed. De buitenste ramen zijn na de winter leeg en er zitten soms ook nog overdreven veel wintervoer in bepaalde ramen. Al jaren kan ik ieder voorjaar 2 of 3 lege of volle voerramen omruilen tegen kunstraat.
    Daarna maak je in de zwermtijd soms 3 raams broedafleggers en kun je weer 3 kunstraatramen toevoegen.
    Begin augustus tref je ook weer lege ramen aan.

    2. Je broednest krimpt gegarandeerd in deze tijd van het jaar, domweg ook omdat broed na 21 dagen uitloopt. Wanneer je voert, worden de lege cellen gevuld met voer en niet meer met eitjes.
    Die 12 kilo pakken suiker passen echt in die ene bk. Gewoon voeren tot half september en het gaat er echt in. Groet, Ben

  • Mark

    30-08-2025 om 13:07

    Dag Ben,

    Bedankt voor de reactie.

    Ik heb vorig jaar tijdens de basiscursus geleerd om in deze periode de volken te behandelen van de oxaalzuuroplossing.
    Hierbij zal 3 weken lang, 1x per, week 5 ml per bezet straatje gedruppeld worden, zodat het in het broed kan treden.

    Groetjes,
    Mark

    Dag Mark, als ik jou was, zou ik de varroabrochure van BIJEN@WUR nog eens raadplegen. De door jou genoemde druppelmethode wordt eenmalig toegepast in de winter.
    De sproei- of vernevelmethode wordt in de zomer uitsluitend op broedloze volken eenmalig toegepast.
    Ik neem aan dat jouw methode niet vermeld staat in het NBV cursusboek?

    De door jou genoemde druppelmethode werkt absoluut niet in het broed. Ik hoop dat je geen suiker toevoegt aan deze oplossing want dat zou desastreus zijn voor het maagdarmkanaal van de bijen. Groet, Ben

  • Elza

    30-08-2025 om 13:16

    Dankjewel Ben voor dit duidelijke bericht!
    Super dat je er zo veel tijd in stopt

  • Elza

    30-08-2025 om 14:38

    Dankjewel Ben voor dit duidelijke bericht!
    Super dat je er zo veel tijd in stopt.

    Graag gedaan Elza. Ben

  • Johannes

    30-08-2025 om 16:28

    Ooit heb ik begrepen dat Oxaal gedruppeld of via warmstoken gebruikt kan worden. Er zijn imkers die 3 keer, om de week, 30 ml mierenzuur op een poetsdoekje van Action druppelen nadat deze op een plastic ondergrond op de varroaplak is gelegd. Dit lijkt mij ʼn mogelijkheid. Werkt dit ook met oxaal?

    Dag Johannes, dit werkt niet met oxaal. Groet, Ben

  • Ineke

    01-09-2025 om 12:16

    Ik ben suikerwater gaan geven... vorige week maar ze doen er niets mee.... hoe kan dat....

    Dag Ineke, sporadisch komt dat wel eens voor. Maar er kunnen verschillende redenen voor zijn. In een enkel geval blijft het gissen en soms gaan ze een paar weken later toch suikerwater opnemen. Als truc zou je een mespuntje keukenzout kunnen toevoegen aan het suikerwater.
    Check ook of er geen varroabestrijdingsmiddel dicht in de buurt van het voergat ligt.
    Hoe staat het met de varoabesmetting? Vallen er veel mijten? Dan geeft ook een negatief effect op de voeropname.
    Groet, Ben

  • Gerritjan

    04-09-2025 om 12:19

    Ik vroeg mij af of u u kasten zelf verft en welke u dan gebruikt. Ik wil 2 kasten verven maar vind de speciale bijenverf schrikbarend duur. Als ik de eerste beste acrylaat verf voor buiten pak kan toch ook gewoon prima?

    Dag Gerritjan, mijn styroporkasten verf ik met "buitenkwaliteit muurverf" van de bouwmarkt. Je kunt het in alle kleuren laten maken en prijstechnisch is dat voordelig. Groet, Ben
    PS houten kasten verf ik tegenwoordig met Zweedse kalkverf.

  • Rob.

    04-09-2025 om 16:38

    Hoi Ben,
    Veel last van hoornaar hier van mijn 6 jonge volken nog maar 2 over.
    1volk zit in 1 brb op 6 ramen en het andere staat op 1.5 bak waarin het volk op 6 r in de hk zit die boven staat. Alle zonder voer.
    Hoe het beste te verenigen?
    Zijn hier in de buurt 3 nesten ontdekt van hoornaar.
    Met vriendelijke groet.

    Hey Rob, overlast ontstaat vooral bij nesten, die kortbij zitten. Dat had ik enkele jaren geleden ook met een EH-nest op 100 meter afstand.
    Ik begrijp dat beide volken in spaarkastformaat bakken zitten, dus kun je ze zo op elkaar plaatsen als het bijen van hetzelfde ras zijn. Zeker als de kasten al dichtbij elkaar staan ivm terug vliegen naar de oude plaats.
    Ik zou alleen de bezette HK op de andere BK plaatsen en de resterende bijen uit de onderste ramen afslaan voor de kast. De moeren zoeken het onderling wel uit of je moet zelf een voorkeur hebben. Uiteraard flink voeren liefst ook nog een keer voor het verenigen, dat geeft ze dezelfde geur en maakt ze minder agressief. Groet, Ben
    PS vliegopening verkleinen tot een paar centimeter.

  • Ardan

    12-09-2025 om 20:40

    Hoi Ben,
    Ik heb een maand geleden mijn twee volken samengevoegd: twee prima volken, waarvan eentje moerloos. Dit volk had wel heel veel honing verzameld, in de bk. Deze volle bk heb ik bovenop (met krant) een ander volk geplaatst. Ik heb dus nu één volk, bestaande uit twee bk. Eigenlijk zoals jij beschrijft, maar dan met een bk in plaats van een hk. Mijn inschatting is dat er genoeg voer is. Kan ik dit volk nu zo de winter in laten gaan?

    Met vriendelijke groet,
    Ardan van de Graaf

    Hey Ardan, wanneer er inderdaad genoeg voer in de bovenste bk zit dan kun je dit volk zo de winter in laten gaan. De onderste bk kun je eventueel aan het eind van de winter wegnemen. Dus omstreeks eind februari. Groet, Ben

    PS voldoende wintervoer betekent in totaal 7 volle BK-ramen met honing

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.
« terug naar overzicht