04-04-2025

Ruimte geven en het bouwraam

Ruimte geven en het bouwraam

Op de foto zie je links bloeiende sleedoorn en rechts in de verte langs het pad kersenbloesem. De eerste paardenbloemen komen in de Achterhoek  ook in bloei. Mits het weer meewerkt, is er nu een maand lang voorjaarsdracht. De dracht is teneinde wanneer de meidoorn bloeit. Deze wordt wel op zandgrond bevlogen vanwege het stuifmeel, maar voor nectar moet de meidoorn in de klei staan. 

In de video laat ik een check op het broednest zien in achtereenvolgens een Topkast, een Spaarkast en nog een Topkast. Je blijft enorme verschillen zien in de ontwikkeling van volken. Het ene volk doet nog niets met de hk, terwijl het andere zijn 2e hk al heeft omdat de eerste bomvol bijen zit. De oorzaak zit 'm met name in de uitwinteringssterkte en in de kwaliteit en leeftijd van de koningin. 

Vaak zit het broednest in het voorjaar "opgesloten" in het wintervoer. Geef ze dan een uitgebouwd, al bebroed geweest raam tegen het broednest. Kunstraat tegen het broednest kan in deze tijd van dracht ook goed. De bijen bouwen al volop. De eerste darren zie je ook al lopen. Maar voor de echte darrenvlucht moet je nog twee weken wachten. Eind april vliegen ze weer volop.

Het bouwraam

Het bouwraam wordt weliswaar door steeds minder imkers gebruikt, toch kun je er een eerste forse klap mee uitdelen. Dat kan ook helaas verkeerd uitpakken. Tijdens de eerste praktijkles van de basiscursus kom ik in de lesvolken - die vaak van andere verenigingsleden vandaan komen - regelmatig nog een achtergebleven bouwraam tegen. Tijdens de eerste praktijkles in april is dan het eerste legsel darrenbroed al weer uitgelopen.  

Dat overkwam mij gisteren ook in een minipluskastje. Fouten maken is menselijk. Toch interessant om eens te kontroleren hoeveel mijten dit broed bevat. Wetende dat de varroamijten 8 tot 12 keer sterker aangetrokken worden door het darrenbroed is het ook onze bedoeling dat de mijten daarheen trekken. De aantrekkingskracht van darrenlarven is groter omdat grotere larven meer broedgeuren afgeven, dat ruiken die blinde mijten. Dat verschil onstaat ook bij grotere (5,4 cellen) en kleinere werksterlarven (4,9 cellen). Meer broedgeuren leidt tot meer voedsterbezoeken en dus meer kans op het instappen van mijten. 

Het raampje miniplus darrenbroed bleek belast met een besmetting van 24%. Dus 1 op de 4 darrencellen was besmet. Gemiddeld worden er 2,7 mijtendochters geboren uit darrencellen. Dit miniplusraampje bevat ongeveer 1000 darrencellen. Hierin worden dus 240 x 2,7 zijn 650 jonge mijten geboren. Aangezien dit miniplusraampje ongeveer de helft is van een simplexraam worden er in het simplex-bouwraam dus 1300 jonge mijten geboren, indien we per ongeluk dit raam hebben laten hangen. Mis je het moment om het raam tijdig als gesloten broed weg te nemen, dan krijg je dus ongeveer 1300 extra mijten. 

Die 1300 extra mijten in april, worden via werksterbroed 2600 mijten in mei, 5200 in juni en 10.400 in juli. Met dit rekensommetje wordt het ook duidelijk waarom je in juli al moet beginnen met de zomerbehandeling. Eigenlijk is dat al te laat. Doe je het in augustus dan heb je al 20.800 mijten. Dit is echt einde verhaal. 

Wees daarom alert op het tijdig ruimen van het darrenbroed. Het voorkomt veel ellende. 

Tijdigheid geldt ook voor de AH-val. Bij temperaturen vanaf 20 graden komen ze uit hun winterrust en gaan ze op zoek naar energie. Plaats nu de AH-val en ververs iedere 4 a 5 dagen de lokvloeistof. 

Ben Som de Cerff, auteur van Eenvoudig(er) en natuurlijk imkeren, hobby-imker en docent bijenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Marijn Oostland

    04-04-2025 om 14:21

    Leuk bericht Ben.
    Al hoorde en kregen we het advies om de az hoornaar vallen alweer ingebruik te nemen met de huidige temperaturen.

    Groetjes Marijn Oostland

  • Marinus

    04-04-2025 om 14:28

    Hallo Ben, ik snij ook elk jaar al het darrenbroed weg. Wat doe jij bij darrenbroed van top-koninginnen? Laat je die zitten om op je bijenstand, die genen weer hogere kans te geven om zich door te geven aan een nieuwe onbevruchte koningin? En wat gebeurt er als we consequent al het darrenbroed zouden wegsnijden, zijn er dan toch nog genoeg darren over om afleggers te bevruchten? Groet van Marinus

    Ha Marinus, ik wer, 100% behandelvrij, dus ook geen bouwramen. Ieder raam heeft bij mij 8%darrenbroed.
    Al het darrenbroed wegsnijden staat haaks op de natuur en zal goede bevruchting verstoren. Groet, Ben

  • Judith

    04-04-2025 om 15:44

    ik heb een heel andere vraag;
    We leggen koninginnenroosters zodat deze niet in de honingkamer eitjes kan leggen.
    Wat is er op tegen om dit niet te doen? Maw; geen rooster, de honing slingeren / raathoning aanbieden waarin (eventueel) de koningin ook eitjes heeft gelegd / larven in zijn uitgekomen?

    ha Judith, er is niks op tegen, behalve dat je open en gesloten niet moet centrifugeren, want dan gaat het dood en komen de larven in de honing. Groet, Ben

  • Marianne

    04-04-2025 om 17:14

    Beste Ben, ik gebruik als lokstof voor de AH 1/3 bier, 1/3 wijn en 1/3 suiker. Nu zie ik dat de bijen hier ook van snoepen. Is er iets mis met mijn lokstof? Heb nog geen honingkamers geplaatst, maar zodra ik die plaats kan ik geen AH val met lokstof meer plaatsen want dan zou de lokstof in de honingkisten kunnen komen. Wat te doen.

    Dag Marianne, vervang je 1/3 suiker eens door een scheutje limonadesiroop. Bij mij komt hooguit 1 domme bij in. Groet, Ben

  • Arnold

    04-04-2025 om 17:18

    Ben hallo,
    Ik heb voor de wintervooraad van de bijen, ramen honing die met mierenzuur behandeld zijn in augustus '24.
    Kan ik de overgebleven met mierenzuur behandelde ramen nog voor consumptie gebruiken? Dus in de pot doen? Groeten Arnold

    Ha Arnold, uit het voorzorgsprincipe zou ik niet doen. Altijd de consumeerbare honing er vooraf uithalen. Groet,Ben

  • Monique

    04-04-2025 om 19:44

    Hallo Ben,
    Ik heb mijn bijen ingewinterd op eigen honing (HK op BK). Er zit nog voldoende voedsel in, maar het volk groeit wel enorm, dus ik moet ruimte geven. Ik wil er een BK met kunstraat opzetten (want geen HK's meer op voorraad). Zet ik die nu onder de HK of er bovenop? Wat mij betreft mogen ze deze HK namelijk ook als BK gebruiken, ik ga hem toch niet slingeren.

    Ha Monique, wanneer de huidige hk bijna vol zit met verzegelde honing dan kun je deze hoge hk beter op het moerrooster plaatsen. Is de hk echter in het midden leeg of gevuld met onverzegelde honing dan kun je de hoge bak beter bovenop plaatsen.
    Je kunt de ramen in de hk ook een beetje open krabben, dan gaan ze de honing wellicht aanspreken of verplaatsen. Groet, Ben

  • Gerrit

    04-04-2025 om 20:09

    Hallo Ben,
    Gisteren heb ik in de volken een bouwraam gehangen. Daarbij kwam ik in 1 kast al 4 belegde doppen tegen. Huidige koningin (2024) is nog goed aan de leg. Er zijn 6 ramen broed. HK vorige week geplaatst. Wat kan de reden zijn dat dit volk al doppen aanmaakt. Andere vraag hoe groot is het hoekje kunstraad dat de wegsnijdt tbv bouw darrenraat?

    Ha Gerrit, ook een wissel kan vroeg in het jaar plaats vinden. Het lijkt me geen zwermstemming op 4 april.
    Ik snij ongeveer 10 x 15 cm weg. Dit onderdeel hoort wel bij kleine cellen kunstraat. Groet, Ben

  • Nicole

    05-04-2025 om 07:39

    Goedemorgen Ben,
    Mijn BK heeft 10 ramen met broed, heeft het zin in dit geval om er een halve BK onder zetten met een bouwraam of zullen ze daar niets mee doen?
    Groet,
    Nicole

    Ha Nicole, op die 10 ramen broed ziten al zoveel stukjes darrenraat, dat het plaatsen van nieuw darrenraat weinig nut heeft. In een ondergeplaatste hk wordt slecht gebouwd, te koud daar. Plaats maar snel hk's om zwermdrift voor te blijven.
    Je kunt ook het raam op positie 2 overhangen naar een ander volk en op 2 een bouwraam plaatsen. Groet, Ben

  • Gert Baas

    05-04-2025 om 08:46

    Hoi Ben,
    Ik heb op de meeste kasten één honingkamer met uitgebouwde ramen geplaatst. Twee volken gaan erg hard. Wanneer zet ik er een 2e honingkamer op? Ik heb alleen nog onuitgebouwde ramen. Eronder of erop zetten? Dank alvast voor je advies.
    Gert Baas

    Ha Gert, wanneer de 1e hk redelijk bezet is, gewoon de 2e erop. Altijd erop, behalve tijdens een najaarsdracht als de heide of balsemen. Groet, Ben

  • Karin

    05-04-2025 om 10:44

    Dag Ben,

    Hartelijk dank voor je informatieve blogs. Van de vier volken heeft er een volk de winter niet overleefd. Ze zijn de winter ingegaan met een volle eigen honingkamer. De bijen zitten in een tros (dood) op de ramen, sommigen met hun kop diep in het raat. Zouden ze losgekomen zijn van het voer? Een aantal bijen zijn verschimmeld. Kan ik de honingramen met honing nog gebruiken voor de andere volken? Een andere vraag, zet je een nieuwe honingkamer nu op een honingkamer of tussen honing- en broedkamer in? Dank alvast! Groet Karin

    Ha Karin, jammer van dat volk. Hoort bij het leven. Die voerramen kun je wel weer gebruiken in mei/juni. Eén dood volk duidt niet op iets besmettelijke. Honingkamers altijd bovenop, behalve tijdens heide - of balsemendracht, dus zeer late dracht. Groet, Ben
    ps uitleg volgt nog wel in een blogbericht

  • Eddy

    05-04-2025 om 12:08

    Hoi Ben,

    Is 4.5 tot 5 km hemelsbreed op dit moment genoeg om je volk te verplaatsten?

    Vorige week heb ik een volk 2.8 km verplaatst maar had het idee dat ik toch wat vliegbijen kwijt was

    Ha Eddy, dat zou wel moeten kunnen. Succes! Groet, Ben

  • Ronald

    05-04-2025 om 12:12

    Ha Ben, goede info weer. De volken groeien inderdaad explosief. Wanneer haal jij de vlieggat verkleiner weg? Spaarkast met zo'n 2 standen latje.

    Ha Ronald, eigenlijk pas eind mei bij flink oplopende temperaturen. Groet, Ben

  • Cees

    05-04-2025 om 16:38

    Hallo Bem,

    Ik heb een volk aangeschaft waar een HK raam vol met broed in zat. Het volk was best groot en toe aan een HK, deze heb ik er een paar dagen geleden opgezet (uttgebouwde ramen) echter werd deze hk niet door heel veel bijen bezet. Nu heb ik vandaag het HK raam met broed in de HK geplaatst.....nu vraag ik me af was dit wel verstandig aangezien er niet heelveel bijen in de HK zaten?? En zullen de bijen wel op dit raam met broed gaan zitten? Het was voornamelijk gesloten broed met aan de randen nog heel wat larfjes.

    Ha Cees, heb je het raam broed in het midden boven het broednest gehangen?
    Dan blijft het wel warm en zullen ze snel daarnaast aan de slag gaan. Groet, Ben

  • Cees

    05-04-2025 om 20:29

    Vervolg

    Ja het hk raam hangt boven het broednest in de HK maar er zit wel een moerrooster tussen

    Wat bedoel je met dan zullen snel daarnaast aan de slag gaan? De Q kan daar niet leggen ivm rooster.

    Groet cees

    Ha Cees, ik bedoel de bijen met nectar naar boven brengen. Groet, Ben

  • Marjo

    06-04-2025 om 07:33

    Hoi Ben
    Dank voor alle fijne informatie, ik leer hier erg veel van. In het filmpje draai je twee broedramen om bij de spaarkast. Waarom doe je dat? Ik dacht eerst vanwege de houselpositie want ik zag dat er pijltjes op de latten staan, maar op de laatste latten Staan de pijltjes ook door elkaar.. is er een andere reden om broedramen om te draaien? vriendelijke groet, Marjo

    Ha Marjo, dat raam was aan de raamkant in de goede richting vol met verzegeld voer. De andere kant was leeg, dus belegbaar voor de koningin. Dus heb ik omgedraaid zodat de goede belegbare kant tegen het broed aan hangt. Bij een volgende controle, die ik dan vanaf de achterkant doe, kom ik dit raam als eerste tegen en kan het dan - indien belegd - weer omdraaien in de goede housel richting. Groet, Ben

  • ivo

    06-04-2025 om 14:58

    goedemiddag,
    toch nog eens vragen als ik het gemist zou hebben Bij het plaatsen van de HK; gaan de bijen dan resterende verzegelde wintervoorraad (suikersiroop) uit de BK naar boven verslepen? dank u

    Dag Ivo, nee, dat wordt gebruikt of het blijft gewoon zitten. Zeer kleine hoeveelheden kunnen wel boven terecht komen. Groet, Ben

  • claria

    06-04-2025 om 19:09

    Hi Ben,
    Zie ik dat je 11 ramen in de spaarkast hebt op 'kantelen'? Ik dacht dat dat altijd met 10 ramen was.
    Andere vraag: ik heb oude ramen, waar broed in heeft gezeten, die bewaard zijn in vriezer en/of tussen walnootblad. Nu alles weer klaar staat voor het nieuwe seizoen heb ik de uitgedroogde bladeren weggegooid. Had ik die erop/onder moeten laten liggen of is de wasmot nog niet zo actief.
    Nog een vraag: blijf ik het hele seizoen broedkamer-kunstraat toevoegen met het hoekje eruit?
    groet, Claria

    Ha Claria, afstandsrepen zijn er ook voor 11 ramen. Ik laat de walnootbladeren liggen tot het moment dat ik de hk nodig heb. Waarom extra werk doen? Ook nu zijn de wasmotlarven aktief, zelfs in het bijenvolk.
    Het uitgesneden hoekje kunstraat pas ik het hele seizoen toe in de broedkamer. Het is een belangrijk onderdeel van het kleine cellen systeem. Groet, Ben

  • Erik

    07-04-2025 om 09:50

    Goedemorgen Ben.
    Ik heb in bijna alle kasten schijnbaar teveel gevoerd of hebben de bijen deze winter weinig nodig gehad.
    Soms nog 4 tot 5 ramen vol voer, en dus enkele er uit gehaald.
    Ik snij ook hoekjes voor darrenraat, moet je deze nu ook wegsnijden als er belegde darrenraat in zit?
    Gr. Erik

    Ha Erik, de weggesneden hoekjes hebben alleen zin bij het gebruik van kleine cellen, dus 5,1, of nog beter 4,9 mm kunstraat. Het is de bedoeling om de mijten te verhuizen van werksterbroed naar darrenbroed. Door het darrenbroed te beperken krijg je meervoudig instappende mijten in 1 darrencel. Dat verstoort juist weer de voortplanting. Dus bij het kleine cellen systeem wordt er GEEN darrenbroed weggesneden. Groet, Ben

  • ivo

    07-04-2025 om 10:32

    Dag Ben, ik dacht ook dat de wintervoorraad niet versleept werd. Maar zaterdag was er op de Vlaamse radio/podcast ("het uur van de waarheid") een uitzending over honingfraude. Daar werd gesuggereerd dat het verslepen van suiker tot onbedoelde fraude leidt.

    groet. Ivo

    Ha Ivo, daarom zei ik ook dat kleine hoeveelheden wintervoer wel rond het broednest - dus ook boven het broednest - terecht kan komen. Procentueel is dat aandeel te verwaarlozen, maar chemisch gezien kun je aantonen dat er fructose/glucose vanuit de inwinteringsfase in terecht gekomen is.
    Dus het is niet zwart/wit, echter je proeft er niets van en het aandeel is zeer klein. Dit gebeurt natuurlijk altijd want er moeten altijd voerreserves in de bk zitten.

    Vroeger in de korfimkerij bleef er heidehoning achter als reserve en toch werd er in het voorjaar fruithoning geoogst en verkocht. Ook deze was gecontamineerd met heidehoning etc.

    Het bewust voeren van volken met suikers met als doel de honingopbrengst zodoende te verhogen is bewuste fraude.

    Het verplaatsen door huisbijen van geringe hoeveelheden wintervoer naar het broednest is een bijkomend verschijnsel en irrelevant naar de geest van de letter. Groet, Ben

  • Erik

    07-04-2025 om 12:31

    Nog vraagje Ben.
    Ik zie in je filmpje dat je bij 5.1 en 4.9 cellen, toch nog afstandhouders met 11 ramen gebruikt.
    Toch niet volledig over naar afstand dopjes en misschien 12 ramen in kast?
    Gr. Erik

    Ha Erik, bij de meeste oude spaarkasten op 11 ramen. ik heb net 5 nieuwe kasten gekocht, daar heb ik geleidestroken ingezet voor 12 ramen. Groet, Ben
    ps het inslaan van kopspijkers en het omdraaien is lastiger bevolkte kasten ;-).
    Groet, Ben

  • Coco

    08-04-2025 om 12:34

    Beste Ben,

    Bedankt voor de goede filmpjes!
    Vorig jaar heb ik ook een topkast aangeschaft en ik moet nog een beetje wennen maar volgemijn is het wel fijn. Alleen zie ik af en toe wasmot larven voorbij kruipen ze zitten nog niet op mijn ramen maar kan ik hier iets tegen doen?

    Gr, Co

    Ha Co, het enige middel is schoon werken en sterke volken aanhouden. Oude bebroede ramen of overtollige ramen met stuifmeel, die je niet gebruikt direct omsmelten of invriezen. Groet, Ben

  • Tine Bosman

    11-04-2025 om 06:51

    Dag Ben,
    Ook wij zijn bezig met ruimte geven aan onze volken op 1 bak. ‘s Morgens zat de 1e HK vol met bijen, dus we hebben een 2e geplaatst. Wel zien we dat de HK aan de randen minder wordt uitgebouwd. Kan dit te maken hebben met de koude nachten? Is het een goed plan om de ramen om te wisselen in de HK zodat ze allemaal verzegeld worden of komt dit vanzelf goed? We twijfelen hierover, vandaar onze vraag. Leo geeft in het gastblogger aan alle voerramen in de BK te vervangen door bouwramen. Er hangen nu nog 2 volle ramen met honing in het volk, zolang er nog geen broed zit in de nieuwe ramen willen we deze laten hangen. We imkeren in een houten kast, dus we twijfelen of we de kantramen ook moeten vervangen. Alvast bedankt voor je reactie.
    Groet, Tine

    Dag Tine, bijen kunnen slecht bouwen in de onderkoelde buitenste hk-ramen, daarom verruil ik ze vaak met ramen uit het midden. Dus inderdaad gewoon doen.
    De kantramen met voer in de bk laat ik altijd hangen. Voerreserves rond het broednest zijn essentieel. Alleen topmoeren beleggen ook de kantramen, maar dat is uitzonderlijk. Groet, Ben

  • Jack boere

    14-04-2025 om 21:35

    Hallo ben
    Even resumeren, vanmiddag kwam ik uit mijn bed want ik had nacht dienst gehad ,toen ik uit het raam keek zag ik dat de hele tuin,nou eigenlijk de hele wijk vergeven was van de bijen.
    Terwijl ik gisteren nog alle doppen weggehaald had en vorrige week had ik ook al gekeken en een moer gevonden die ik meteen gemerkt heb.
    Dat was dus waarschijnlijk de nieuwe moer .
    Nu had ik eens geluk en streek de zwerm bij een buurvrouw in een struik neer.
    Ik heb een zesramertje meegenomen en de zwerm geschept.
    Nu moet ik ze morgen in een tienramer afschudden.
    Nu mijn vraag ben,moet ik dan de kast drie dagen dicht houden omdat hij naast de andere kast staat waar de zwerm uit is vertrokken.?

    Ha Jack, indien de zwerm goed in de 6-ramer past, dan zal het waarschijnlijk een nazwerm zijn met een jonge onbevruchte koningin. Laat ze maar in deze kast zitten. Je mag de kast gelijk open zetten. De kast mag er direct naast staan. Na 3 dagen mag je gaan voeren. Groet, Ben

  • Jack boere

    15-04-2025 om 09:57

    Hallo ben
    Na je berichtje gisteren heb ik de bijen in een tienramer gedaan en die staat open.
    Groet jack

    Ha Jack, over een week kun je heel voorzichtig een raam uit het midden optillen en kijken of er eitjes/larven aanwezig zijn. Zo ja: het is een voorzwerm met de oude moer, geen eitjes: nazwerm met jonge onbevruchte moer. Groet, Ben

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.