19-07-2025

Verminder de overlast van wespen en hoornaars

Verminder de overlast van wespen en hoornaars

In dit blogbericht beschrijft Adrie Couwenberg zijn ervaringen met warmbouw en ronde vliegopeningen. De traditionele brede vliegopeningen onderaan de kast kunnen middelmatige volken niet goed verdedigen. Een ronde vliegopening op een- of tweederde onder de rand van de broedkamer kunnen de bijen zeer goed verdedigen tegen binnendringende insecten, zoals ze overigens miljoenen jaren gedaan hebben bij nestholtes in bomen. 

Adrie schrijft: 

Sinds een paar jaar werk ik met draai/vliegschijven en warmbouw, dit omdat ik problemen heb met de rug. Onze spaarkasten in koudbouw verplichten je om "haaks" op de kast te werken (mijn kasten staan langs elkaar in een halletje). Dit gaf zoveel last dat ik alles in warmbouw gezet heb, dan sta je veel gemakkelijker te werken.

Geen vliegspleten meer dus, kast een slag gedraaid, en overgestapt op draaischijven.

Ik heb van de week de geslingerde honingkamers onder de broedkamer gezet (werk op 1 bak) en omdat de ingang verder naar boven zit, moeten rovers langs de verdediging om bij de honingkamers te komen... 

Geen problemen gehad, werk zo al weer een paar jaar.

Ben zeer content over warmbouw met deze draaischijven, biedt nog meer voordelen naar mijn mening en voor de bijen maakt het volgens mij niks uit.

Naschrift: in de nacht en vroege morgen - zeker bij koudere nachten vanaf medio september - trekken de bijen zich terug tussen de straatjes en laten daarmee de onderste vliegopening onbewaakt achter. De wespen en hoornaars hebben daarbij vrij toegang tot de kast en gaan het gevecht aan met de bijen. De zwakkere volken vallen ten prooi aan de wespen en hoornaars. Aangemoedigd door het succes volgen de middelmatige volken.

De beste verdediging tegen Aziatische hoornaars vormen sterke volken, die je de mogelijkheid geeft om hun ingang te verdedigen. Zodra ik last krijg van de hoornaars zal ik dit fenomeen betrekken in de selectie. Vooral volken die zich goed verdedigen, krijgen een streepje voor. 

Ben Som de Cerff, hobby-imker en docent koninginnenteelt

Deel dit bericht

Reacties

  • Corry Botterman

    19-07-2025 om 12:00

    Wat een goed idee! Ik ga dit ook overwegen. Hier in Moerdijk heel veel AH. En ik moet mijn pas via KI bevruchte P-moeten over gaan zetten vanuit de Apidea- kastjes. Daar zie ik erg tegen op met al die AH. Maar dit zou een mooi alternatief zijn.
    Bedankt voor deze blog. En alle andere blogs zijn natuurlijk ook heel fijn.

  • Janneke Mollema

    19-07-2025 om 12:32

    Dank voor dit blog! I
    Nou dacht ik altijd dat de ronde vliegopening tussen sept en april bijv werd gebruikt en daarbuiten de gewone vliegspleet. Ik heb Segeberger kasten. Goede isolatie tegen kou en warmte, maar toch…. 30 graden en meer is erg warm. Dan de varroalades eruit en gaat dat goed? Alvast dank! Groet! Janneke Mollema

    Ha Janneke, bij Segebergers hoeven de laden er niet uit bij tropische warmte, want het styropor isoleert goed en houdt de warmte buiten. Groet, Ben

  • Roel

    19-07-2025 om 13:06

    Deze aanpak hanteer ik ook bij preventie tegen AH
    Als de dracht over is ga ik volledig over op draaischijf en sluit de bestaande vliegopening
    Roel

  • Hans

    19-07-2025 om 15:00

    Ik vind het een goed idee , maar hoe haal je de varroa lade eruit als de kasten naast elkaar staan.
    Een gat in een broedkamer is zo gemaakt maar je moet wel andere bodems hebben.

    Dag Hans, je kunt ook in koudbouw blijven werken en alleen de vliegopening aanpassen. Groet, Ben

  • Johannes

    19-07-2025 om 15:02

    Bij 1 kast heb ik een bakje met rond vlieggat gemaakt en dit op de vliegplank gemaakt. Ik zie dat de AH dit moeilijker maakt. Deel van de bijen vliegt nu razendsnel in eenkeer naar binnen. Vanmorgen 4 AH's gevangen om ze te merken en dan tijdje op zoet te zetten. Tot mijn grote verbazing trof ik ze dood aan in de tijdelijk opvang. Eerder heb ik dit gedaan en gemerkt na 8 uur losgelaten. De wit gemerkte heb ik alweer een paar keer gezien. Er zijn nog een paar gemerkte terugkerende AH's nodig om te kunnen werken met zender en ontvanger. Ook zie ik dat de manier van jagen nu meer vanuit een lage positie gebeurd. Geen vliegplank maakt het de AH moeilijker. Lok methodes werken bij mij niet. Duidelijk dat alleen levend materiaal gewenst is. Uitzondering de witgemerkte die op zoet gezeten heeft. Ben, deze keer geen vraag, maar hopelijk helpt dit om ideeën op te doen om de "vijand" in toom te krijgen.

    Fijn dat je je ervaringen terugkoppelt. Groet, Ben

  • Rob vd Sande

    19-07-2025 om 16:54

    Mijn kasten hebben het hele jaar door een vliegspleet van zo’n 5 tot 7 centimeter. Voor zover ik heb kunnen zien maken wespen weinig kans. De ‘bewakende bijen’ zitten redelijk bij elkaar voor de opening.

    Ha Rob, door de aanpassing vd breedte tot 6 cm en een hoogte van 6 mm kun je wespen en muizen buiten houden. Groet, Ben

  • Haico

    19-07-2025 om 18:08

    'Uit diverse berichten blijkt dat Aziatische hoornaars het gedrag van de europese overnemen en gewoon bijen van de vliegplank overmeesteren. De hoornaars dringen daar zelfs de kast binnen. Wat kun je daartegen proberen te doen?'

    Dit gedrag vertonen ze altijd al. Vraag maar na in zuidelijk Europese landen.
    De volgende stap in hun evolutie is dat ze grotere en kleinere Hornaars gaan maken. Daarna gaan ze met meerdere Hoornaars tegelijk (tot 5 stuks) voor de kast hangen en jagen.

  • Robin

    19-07-2025 om 19:53

    Hoe pak ik het best aan als ik de honing er op will laten staan maar geen of weinig broed wil in de honing kamer.
    Zou het een goed idee zijn om ze er onder de broedkamer te zetten.
    Of is er een betere manier om dit te doen

    Ha Robin, volken zijn nu aan het krimpen, dus dat geldt juist ook voor het broednest. Plaats de volle hk bovenop, daar hoort het te staan. Plaats in maart weer een rooster onder de hk. Zo blijft de moer in de bk. Groet, Ben

  • Dominique Soete

    19-07-2025 om 21:55

    Als hoornaar expert heb ik dit enkele jaren geleden ook al geopperd, maar omdat ik toen zelf geen bijen had, kon ik dit niet testen. Volgens mij moet je 2 zaken bekijken: snelheid van de bijen en verdedigen van vliegopening. Mijns insziens vliegen bijen vlugger de kast binnen bij een ronde opening dan wanneer ze eerst moeten landen, waardoor het voor hoornaars moeilijker is om bijen uit de lucht te plukken. Daardoor blijft het volk sterker. Enkel bij verzwakte volken gaan hoornaars de kast binnen dringen. Daarom lijkt mij dit inderdaad interessant om te zien.

    Ha Dominique, zo werkt het inderdaad. De bijen knallen zo de kast in via de ronde opening. Onbegrijpelijk dat dit niet geprobeerd wordt in Frankrijk. Groet, Ben

  • Marjo

    19-07-2025 om 22:20

    Hoi Ben,
    Altijd leuk en leerzaam jouw blogs, dank daarvoor! Ik volg jouw methode van 1-baks imkeren met 11 ramen en kleinere cellen (zit nog in de overgangsfase). Het lijkt me interessant om ook met die draaischijven te gaan werken. Maar kan dat dan ook als de ramen nog in koudbouw staan? Is dat in de winter dan niet te koud voor de bijtjes? Meestal zit het nest vooraan in de kast in de winter, gaan ze dan gewoon meer naar achteren in de kast zitten? Hoe hoog vanaf de bovenrand van de bak zou het gat moeten zitten?

    Ha Marjo, ik heb ook draaischijven bij sommige kasten in koudbouw. Bij mij zitten ze op eenderde van de bovenrand. In de winter staat één draaischijf op een kiertje van 1 cm open. Groet, Ben

  • Frank

    19-07-2025 om 23:52

    Hier in Stoumont (Belgische Ardennen) voor het eerst de AH gezien, heb er een stuk of 10 gevangen, zijn taaie beesten die zeer wendbaar zijn heb ik gemerkt.
    Nu is het bij mij de tijd van de Europese hoornaar, die ik gewoon accepteer en die meer kwaad doet aan de appels en pruimen aan de bomen dan aan de bijen.
    Ik zie nu geen AH meer alleen EH die ik zelfs zie vechten met elkaar voor om hun plaatsje te verdedigen voor het bijen volk.
    Als het zo blijft kan ik er goed mee leven en de bijen ook, gelukkig !!!!

  • willem

    20-07-2025 om 10:14

    Kan ik de bestaande kasten nu zonder problemen aanpassen en draaien naar warm bouw snappen de bijen dat ?

    Ha Willem, ik heb dat wel eens gedaan en tot mijn verbazing zijn ze er zo aan gewend. Groet, Ben

  • Corrie

    20-07-2025 om 14:11

    Ik heb 3 volken in onze tuin staan, 1 daarvan is een topkast met warmbouw en ronden vliegopening. De hoornaar vliegt daar heel wat minder voor als voor de anderen 2 volken met de lage vliegspleet opening.
    Bij de ronden opening zitten de bijen IN de opening hierdoor kunnen de hoornaars ze ook niet pakken. En ik zie dat de haalbijen rechtstreeks er naar de opening gaan. Bij de lage vliegopening zigzaggen eerst voordat ze op de vliegplank landen.

  • Randolf

    20-07-2025 om 20:29

    Hallo Ben, ik ga n.a.v. dit bericht direct over op dit systeem. Wilde ze bestellen maar kwam diverse maten tegen. Te weten: 5 cm, 6,8 cm en 12,5 cm.
    Welke is de meest geschikte?
    Bij voorbaat dank voor je reactie!

    Ha Randolf, die rvs schijven van 12,5 cm doorsnee. Groet, Ben

  • Willem

    20-07-2025 om 21:31

    Dag Ben, Dank voor je snelle reactie, maar nog een vraag. Wat is de ideale doorsnede van het vlieggat ?

    Ha Willem, dat is de maat van de opening van de schijf, iets van 3,6 of 3,8 cm doorsnee. Groet, Ben

  • Michiels Jan

    21-07-2025 om 09:57

    Dag Ben,
    Een rond vlieggat halverwege de romp, de ramen in warmbouw en een gesloten bodem.
    Kunnen de bijen dan nog wel voldoende ventileren?
    Mvg,
    Jan

    Dag Jan, blijkbaar wel. Ik zie op geen enkel punt een negatieve reactie van de bijen. Groet, Ben

    Bernhard Heuvel, beroepsimker heeft berekeningen gemaakt van de ideale vliegopening. De ronde vliegopening van 3,6 tot 3,8 cm voldoet goed. Groet, Ben

  • Rinaldo nak

    21-07-2025 om 12:42

    Hallo Ben,
    Ik hoor veel mensen klagen over hoornaars, maar ik ben benieuwd of ik de enige imker ben die daar geen problemen mee heeft. Zijn er misschien andere imkers die in een vergelijkbare situatie verkeren? Op mijn locaties in Nieuwegein en Schalkwijk heb ik nooit last gehad van hoornaars. Mijn bijen vliegen vrijmoedig naar binnen, met het vlieggat volledig open, en maken optimaal gebruik van hun vliegcapaciteit. Ik werk uitsluitend met Segebergerkasten. Wel heb ik af en toe last van wespen, maar die worden effectief op afstand gehouden door de bijen. En wat ook lijkt te helpen tegen wespen ben ik pas achter gekomen is door 4 meter hogen stijgernetten om je kasten heen te plaatsen dan zie je de wespen door het net tegengehouden worden
    Groetjes Rien

  • Arnold

    21-07-2025 om 13:31

    Ik heb de vliegopleidingen smaller gemaakt en daar een stukje moerrooster voor gezet. De AH kunnen hier niet door

    Ha Arnold, daar kunnen ook geen darren door en de bijen verliezen zo veel stuifmeel. Groet, Ben

  • Arnold

    21-07-2025 om 15:12

    Ja dat klopt zal eea aanpassen
    Bedankt Ben . Niet bij stil gestaan

  • Mieke (Spanje)

    21-07-2025 om 15:47

    Hallo Ben, ik heb nog wel wat twijfels of die ronde vlieggaten hier echt gaan werken. Door de warmte hangen de bijen massaal buiten, dat zal met die ronde openingen net zo zijn. Daarnaast zie ik de hoornaars hangen voor de kast en pikken ze voornamelijk áánvliegende bijen uit de lucht, niet zozeer de bijen van de plank. Ik begrijp dat ze met ronde openingen sneller naar binnen vliegen, maar met drukte voor de deur moeten ze ook afremmen. Doordat ze zo en masse buiten hangen zijn de hoornaars wel heel voorzichtig. Het valt me op dat ze sinds een week of twee pas meer opduiken, tot die tijd af en toe eens één. Nu meer regelmatig één of 2 voor de kasten. Ze ogen ook kleiner dan vorig jaar, maar wij kwamen hier vorig jaar begin augustus, wellicht zijn deze wat jonger en groeien ze door naarmate het seizoen vordert. Het is me wel duidelijk dat er verschil zit tussen de nectar-halende en eiwit-halende hoornaars. Hoornaars in de bloemen schenken totaal geen aandacht aan andere insecten om hen heen.
    Zoals ik eerder vermeldde is vooral koninginnen vangen in het voorjaar heel belangrijk en ik ben zeker van plan een aantal vliegschijven te kopen en uit te proberen. Hartelijke groet!

    Ha Mieke, ik heb meestal 2 ronde vliegopeningen in sommige kasten, maar gebruik die 2e opening alleen op tropische dagen en alleen op de thuisstand. Maar dat zou jij ook kunnen proberen. Daarnaast zou jij meer hk's kunnen plaatsen. De meeste imkers zijn te zuinig met honingkamers en denken dat deze uitsluitend voor honing zijn, maar het geeft gewoon zitruimte aan de bijen.
    Als dit de bijen nog niet binnen houdt, kun je overwegen de schuifla in de zomer te verwijderen.
    Dus bijen op de voorkant moet je eerste zien te vermijden door extra ruimte te geven. Groet, Ben

  • Monika

    21-07-2025 om 16:41

    Dag Ben,
    Ben altijd heel nieuwsgierig en blij met je berichten. Vraag. Ik werk Eenbaksimkeren en met Segeberger. Op welke hoogde kan ik het beste de rvs schijf van 12,5 cm plaatsen? en is het verstandig om de kast een kwart te draaien (dan kan ik ook de varroalade benutten)? of 180C. Mijn kasten staan op een rij ivm weinig ruimte. Alvast dank voor je antwoord.

    Dag Monika, bij kasten op een rij is werken in warmbouw stukken makkelijker. Gelukkig zijn de Segebergers vierkant en kun je ze dus een halve slag draaien, waarbij de bodem gewoon blijft staan met de schuifla aan de achterkant.
    Vervolgens moet je dus onder de handgreep een nieuwe vliegopening maken en de onderste sluiten. Ik zou wel een stukje PVC-pijp lijmen in het gat in de wand anders gaan de bijen aan het piepschuim knagen. Probeer het eerste eens een jaartje uit met 1 kast. Groet, Ben

  • Maarten Van der Grinten

    21-07-2025 om 21:06

    Hallo Ben,
    Net als Rinaldo heb ik geen last van AH. Ook bij mij moeten de bijen redelijk stijl omhoog uitvliegen. Zou dit een oorzaak kunnen zijn voor de afwezigheid van de AH? EH zie ik overigens ook niet rond de kasten.
    Mijn kasten staan in Heiloo.

    Ha Maarten, hier in de omgeving van Zelhem zie ik op dit moment ook nauwelijks hoornaars. Dat komt nog wel later in het seizoen. Groet, Ben

  • Geert

    22-07-2025 om 18:11

    Dag Ben,

    Je maakt altijd veel filmpjes over het werk in de bijen. Maar ik zie geen enkel filmpje over het slingeren van honing terwijl dit ook een groot deel van bijenhoudend is. Kan je hier niet eens een filmpje over maken? Hoe jij het doet en welk materiaal gebruik je. Lijkt me heel intresant!

    Ha Geert, persoonlijk vind ik het ontzegelen en slingeren het minst interessante van de hobby, want iedereen zet de zelfde stappen in dit proces. Eerst ontzegelen met een ontzegelvork of mes (1 jaar een elektrisch mes gebruikt) en daarna wordt er in mijn geval radiaal geslingerd en wordt de honing met dubbele rvs zeven ontdaan van wasdeeltjes en opgeslagen in honingemmers.
    Mijn rvs ontzegelbak is een bak van 100 x 50 x 60 cm, met honingkraan aan de onderkant voor de lekhoning. Veel meer bijzonders is het niet.
    In dit blogbericht kun je meer lezen over de honingoogst https://login.debijenhouders.nl/blog/15-juli-de-zomerse-honingoogst Groet, Ben
    PS mocht je nog specifieke vragen hebben, dan zal ik die uiteraard beantwoorden. Wie weet met video....

  • Gerard Harteveld

    23-07-2025 om 21:44

    Hoi, hoe noem je die ronde ingangen eigenlijk? Ze lijken mij ook zeer handig.

    Ha Gerard, een vliegopeneningschijf. Groet, Ben

  • Corry

    24-07-2025 om 08:53

    Ha Ben, even een andere vraag. Ik heb heel veel last van de Aziatische hoornaar. (wel 15 tot 20 op de wiekpot. De eerste nesten zijn gevonden en worden binnenkort geruimd). Nu heb ik een paar Apidea's staan met pas bevruchte p-moeren. Ik durf ze niet zo goed om te zetten naar een kast omdat het nog zulke kleine volkjes zijn.
    Zou ik hier de "rugzakmethode" voor kunnen gebruiken. Apidea raampjes in een groter raam vastzetten en met voer en stuifmeelraam en open broed uit het "donorvolk" een paar dagen boven op de bovenste honingkamer (met moerrooster) zetten zodat ze wat extra bijen krijgen. Of loop ik een te groot risico dat ze dit deze tijd van het jaar niet accepteren en de moer afsteken?

    Ha Corry, ik heb een conversiedekplank gemaakt met daarin een rechthoekig gat ter grootte van de open bodem van een apidea. Die dekplank heeft de grootte van de kast waarop je de apidea wil zetten om te verenigen.
    Ik verenig de apidea's met p- moeren met miniplusvolken, waar ik de moer uithaal. Ik plaats die andere moer 1 dag in een nicotkooitje tussen of op de ramen en na 24 uur haal ik haar weg en zet de apidea erop (met moerrooster en krantje ertussen). Na 24 uur is de krant weg in het gat en zijn de bijen gemengd en check ik in de apidea of de moer er nog is en haal ik het moerrooster weg.

    Dit kun je ook met een zesramer doen of spaarkast. Groet, Ben

  • Corry

    24-07-2025 om 09:39

    Dank Ben, dat ga ik proberen.

  • Oldambtimker

    24-07-2025 om 14:55

    Hoi Ben,

    Ik heb 2 volken met een drone leggende Q. Beide Q heb ik weggehaald, vervolgens 2 ramen met eitjes uit andere volken ingehangen. Denk je dat hier nog een goede Q uit kan komen (ivm tijd van het jaar)? Of is dit te laat. Wat is volgens jou wijsheid? Verenigen met een ander volk kan ik met 1 van de 2 volken wel doen, indien nodig. Het andere volk is van nature wat agressief dus die verenig ik liever niet.

    Hoor t graag!

    Ha Oldambtimker, in de maand augustus zijn er nog volop darren, dus de bevruchting heeft zeker een goede kans van slagen. Groet, Ben

  • Joost

    25-07-2025 om 15:54

    Dag Ben vorige week tijdens laatst controle voordat ik de honing er af ging halen zag ik dat een volk heeft gezwermd. Geen eitjes meer en ook bijna geen gesloten broed meer en een paar open geknauwde zwermcellen. Gisteren voorst ik bije uitlaat heb geplaatst nog snel gekeken en nog geen eitjes alleen nog wate darrenbroed. Vandaag hks afgehaald en deze waren gelukkig zo goed als bij vrij. Klopt het dat ik er nu min of meer vanuit kan gaan dat er toch een Koninging in zit en deze waarschijnlijk binnenkort aan de leg gaat?

    Een aantal jaar geleden had ik een moerloos volk en toen werkte de bijenuitlaat niet. Mij is weleens vertelt dat de bijenuitlaat alleen werkt als er een koningin in het volk zit omdat de bijen naar de geur/fenomenen van de koningin getrokken worden. Klopt dit of is dit een fabeltje?

    Ha Joost, open gebeten zwermcellen betekent dat er een jonge moer is. Nu nog even geduld hebben. 4 op de 5 keer gaa goed. Bijen trekken niet de K maar naar het broed. Dat verlaten ze niet.
    Wanneer ik een randje broed heb in de hk vanwege eileggende werksters, verlaten ze dat ook niet na het leggen van een uitlaat, terwijl de K beneden zit. Groet, Ben

  • Joost

    25-07-2025 om 19:59

    Bedankt Ben, inderdaad dat heb ik ook weleens gehad dan blijven ze inderdaad in de HK op het broed.

    Echter zat er bij mij zo goed als helemaal geen broed meer in, dus dacht ik ze trekken naar de koningin toe.

    Ha Joost, wij zien open broed vaak over het hoofd. Groet, Ben

  • Eddy

    26-07-2025 om 21:46

    Hallo Ben,

    Ik heb een volk waar heel veel bijen constant buiten aan de voorkant van de kast zitten. Er zit een nieuwe Q in die elk moment aan de leg kan gaan.

    Weet jij hoe dit komt? Zou de Q er niet meer in zitten?

    Ha Eddy, haal de schuifla er morgen eens uit. Waarschijnlijk zijn er de afgelopen weken veel bijen geboren en is de zomerdracht over waardoor er meer bijen thuis zijn.
    Drie weken na de geboorte of invoering van de K mag je wel voorzichtig kijken of er open broed is. Groet, Ben

  • peter

    27-07-2025 om 08:16

    he ben
    ivm voederen van honing aan de bijen als wintervoeding.
    is koolzaad honing ook daarvoor geschikt ?
    gr
    peter

Uw reactie

Vink onderstaand controlevakje aan tegen spamrobots

Blijf op de hoogte

Wilt u automatisch een e-mail ontvangen zodra Ben Som de Cerff een nieuw blogbericht heeft geplaatst?
Meldt u zich dan hier aan.